Geld in ruil voor hervormingen en bezuinigingen. Daar draait het om bij de vraag of Griekenland in de eurozone kan blijven. Maar economen wijzen erop dat de Griekse economie ook zonder euro hele grote problemen blijft houden.
In de dagelijkse nieuwsstroom over Griekenland bekvechten de linkse Syriza-regering en de schuldeisers over de vraag welke hervormingen en bezuinigingen Griekenland moet doorvoeren in ruil voor uit het uitkeren van noodhulp. Met als levensgrote dreiging: het uitblijven van een akkoord, wanbetaling van Griekenland en een wanordelijk vertrek van de Grieken uit de eurozone.
De Griekse regering hamert vooral op het feit dat bepaalde maatregelen die de andere eurolanden en het Internationaal Monetair Fonds eisen schadelijk zijn voor de economie en groeiherstel schaden. Maar verschillende economen wijzen erop dat dit maar een zeer beperkt beeld geeft van de problemen waarmee Griekenland kampt.
Zo stellen drie economen van de Londen Business School in een analyse dat er grofweg twee hoofdproblemen zijn: de financiering van de Griekse staat en de concurrentiekracht van de economie.
Griekenland: staatsbegroting en pensioenen
In de discussie tussen de Griekse regering en de schuldeisers komen drie soorten maatregelen aan bod:
1) Belastingverhogingen van bijvoorbeeld de btw om te zorgen dat de Griekse staatsbegroting in ieder geval exclusief rentebetalingen in evenwicht is;
2) Verhoging van de pensioenleeftijd en andere maatregelen om het pensioenstelsel houdbaar te houden;
3) Liberalisatie van de arbeidsmarkt door bijvoorbeeld het ontslagrecht bij grote bedrijven te versoepelen.
De conclusie van de economen is dat kortetermijnmaatregelen om de begroting in evenwicht te houden hoe dan ook noodzakelijk zijn en onvermijdelijk pijn doen. Hetzelfde geldt voor de pensioenen.
Wat betreft de noodzaak tot extra arbeidsmarkthervormingen zijn de economen van de London Business School minder overtuigd: er is de afgelopen jaren al het nodige gebeurd op dit vlak en vanuit pragmatische overwegingen zouden de schuldeisers dit onderwerp naar de toekomst kunnen schuiven.
Zakendoen in Griekenland
Maar los van het begrotingsbeleid op de korte termijn en de onhoudbaarheid van het pensioenstelsel heeft Griekenland nog andere problemen die de economie beknellen, of het land nu wel of geen deel uitmaakt van de eurozone.
Economen Kenneth Rogoff en Jeremy Bulow signaleren dat Griekenland vooral wat betreft het faciliteren van ondernemerschap in feite een ontwikkelingsland is.
Dat laatste blijkt goed uit de scores van Griekenland in het jaarlijkse rapport van de Wereldbank over Doing Business. Rogoff en Bulow merken in een eigen analyse op dat Griekenland op de wereldranglijst van zakendoen op de 61ste plaats staat, achter bijvoorbeeld Tunesië - en ver achter Portugal (25) en Spanje (33).
Bij het afdwingen van contractverplichtingen staat Griekenland in de subranglijst op plaats 155, achter Malawi; op het gebied van belasting betalen (59) staat Griekenland achter de Solomon Eilanden; bij de regelgeving rond het starten van een bedrijf (52) scoort Griekenland slechter dan Tonga, bij het verkrijgen van bouwvergunningen (88) slechter dan Peru, bij het registeren van onroerend goed (116) slechter dan Marokko.
(scorecard Griekenland 'Doing Business 2015', bron: Wereldbank)
Het gaat om instituties die zo slecht werken dat ze de productiviteit en de kracht van het bedrijfsleven ondermijnen. Als Griekenland daar niets aan doet, zal het met een eigen munt buiten de eurozone maar kort plezier hebben van bijvoorbeeld de mogelijkheden die devaluatie voor de export biedt. Structureel blijft Griekenland dan een zwakke economie.
Dezelfde boodschap geven ook de bovengenoemde economen van de London Business School. Deze economen hekelen met name de de trage, formalistische en inefficiënte rechterlijke macht in Griekenland.
Voor zowel de Griekse regering als de andere eurolanden is de boodschap: er is veel meer nodig dan bezuinigingen om Griekenland vooruit te helpen, met of zonder euro.
Lees ook: Dijsselbloem ziet geen deal met Griekenland zonder pensioenhervorming
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl